Falu Kommun, Dalarna: rood koper, Runn en 30 natuurreservaten
In Falu Kommun, het hart van Dalarna, kleuren houten huisjes dieprood, glanst het water van het meer Runn als een spiegel en echoot de geschiedenis van een UNESCO-mijn door de heuvels. Tussen bos, meren en culturele iconen ontdek je een Zweden dat tegelijk stoer, verfijnd en verrassend dichtbij is.
Natuur & landschappen
Met 30 natuurreservaten is Falu Kommun een buitengebied waar je eindeloos kunt dwalen. Het meer Runn, met zijn eilanden en grillige oevers, vormt het glinsterende middelpunt tussen bossen en koperen heuvelruggen. Volg het traject Vattnets väg till gruvan (circa 30 km) langs waterlopen die eeuwenlang de mijn aandreven, of kies de ruigere Vildmarksvägen (ongeveer 35 km) door stille wouden en veengebieden. Elke bocht levert nieuw licht op roodbruine rots, zilvergroene dennen en kabbelende beken: het palet waar Zweden zijn beroemde ‘Falu Rödfärg’ aan te danken heeft.
Cultuur & erfgoed
Het kloppende culturele hart is de UNESCO-werelderfgoedsite Falu Gruva, waar je ondergronds daalt langs glanzende koperaders en bovengronds de industriële vernieuwing voelt. Rondleidingen voeren door schachten en gebouwen; tickets voor de ondergrondse tour starten vanaf circa 210 SEK. In de wijk Elsborg staan rijen houten mijnwerkershuisjes, natuurlijk geverfd in het iconische rood. Kunstliefhebbers vinden hun weg naar Carl Larsson-gården in Sundborn, waar de kunstenaar en zijn vrouw Karin een totaalwerk van kunst en interieur schiepen. In Falun zelf schetsen het Dalarnas Museum en kerken als Stora Kopparbergs kyrka en Kristine kyrka het verhaal van Dalarna door de eeuwen heen. Wie verder wil kijken, maakt een dagtrip naar het Zorn Museum in Mora.
Activiteiten & outdoor
Op de sportieve hub Lugnet wissel je in de zomer zonder moeite tussen cross-country en downhill mountainbiken; in de winter liggen er loipes voor langlaufen en routes voor sneeuwzekere training. Voor een compacte alpine-ervaring ga je naar Källviksbacken. Op en rond Runn wacht een zomerse mix van kanoën en kajakken; zodra de vorst inzet, verandert het meer in een schaatsparadijs tijdens Runn Winter Week. Het gemeentelijk fietsroutenetwerk maakt tochten eenvoudig en veilig, van familieritjes tot sportieve klims. Tip: combineer een etappe van Vattnets väg till gruvan met een picknick aan het water.
Dorpen & sfeer
Falun is compact en levendig, met boetieks en cafés rond het centrum en de historische wijk Elsborg als sfeervolle coulisse voor een stadswandeling. Sundborn, even ten noordoosten van Falun, ademt de wereld van Carl en Karin Larsson: kleurrijk, huiselijk, artistiek. Langs de buitengebieden wisselen meren en gehuchten elkaar af; overal duikt wel een landwinkel, zomerterras of rokerij op. Zin in een smakelijke tussenstop met historie? De barokke tuin en het café-restaurant van Stabergs Krog & Kafé vormen een heerlijk decor tussen appelbomen en kruidentuinen.
Lokale verrassingen
Het beroemde Falu Rödfärg-pigment, gewonnen uit de residuen van de kopermijn, kleurde generaties Zweedse huisjes. De waterwerken die je langs Vattnets väg till gruvan ziet, waren in hun tijd hightech en dreven het hele mijncomplex aan. En voor een onverwachte rockinjectie staat Falun bekend als thuisbasis van de metalband Sabaton, die hier in augustus traditioneel de versterkers openzet voor festivalpubliek.
Praktische adressen
- Falu Gruva (UNESCO) — Historische kopermijn met rondleidingen boven- en ondergronds.
Gruvplatsen 1, 791 61 Falun, Zweden
https://www.falugruva.se - Dalarnas Museum — Provinciaal museum over kunst, volkscultuur en mijnverleden.
Stigaregatan 2–6, 791 60 Falun, Zweden
https://www.dalarnasmuseum.se - Carl Larsson-gården — Museumwoning van Carl en Karin Larsson met rondleidingen.
Sundborn, 790 15 Sundborn, Zweden
https://www.carl-larsson.se - Lugnet Sport- & Outdoorcentrum — Loipes, MTB-trails, zwembaden en sportfaciliteiten het hele jaar.
Lugnetvägen, 791 31 Falun, Zweden
https://www.lugnet.se - Källviksbacken — Skiheuvel met pistes, liften en winteractiviteiten bij Falun.
Källviksbacken, 791 94 Falun, Zweden
https://www.kallviksbacken.se - Stora Kopparbergs kyrka — Historische kerk verbonden met het mijnverleden van Falun.
Stora Kopparberget, 791 61 Falun, Zweden
https://www.svenskakyrkan.se/falun/stora-kopparbergs-kyrka - Kristine kyrka — Monumentale kerk in het centrum van Falun.
Kristinegatan, 791 60 Falun, Zweden
https://www.svenskakyrkan.se/falun/kristine-kyrka - Stabergs Krog & Kafé — Restaurant en café bij baroktuin; lokale smaken in historisch decor.
Staberg 80, 791 95 Falun, Zweden
https://staberg.se